Wat is capoeira?

Capoeira is een heel rijke Braziliaanse gevechtsport die lenigheid, soepelheid, evenwichtsgevoel, strategie, muziek en zang combineert en ontwikkelt. Het is een heel complete sport, maar vooral ook een mindset, een filosofie.
De twee basiswaarden van capoeira zijn respect en discipline.
Capoeira kent geen leeftijdsgrenzen. Iedereen kan ermee beginnen, waarbij elke beoefenaar zijn eigen stijl kan onwikkelen tijdens het leerproces.
In aanvulling op het beoefenen van de krijgskunst en de acrobatiek leert de capoerista ook zingen en traditionele instrumenten zoals de berimbau en percussie bespelen. Door capoeira te beoefenen, verspreidt de capoeirista de Braziliaanse cultuur en die van haar Afrikaanse voorouders. Het is een openstelling naar de wereld toe met nieuwe ontmoetingen tijdens de 'roda's'.


Hoe is capoeira ontstaan?

  Capoeira ontstond in het Brazilië van de 16e eeuw met de komst van de slaven uit Afrika. Zij namen de tradities, gezangen en verdedigingstechnieken van hun verschillende stammen mee. Omdat ze geen eigen wapens bezaten, gebruikten ze hun eigen lichaam als verdediging. Geleidelijk aan brachten de slaven dit alles samen en organiseerden ze het, waardoor ze een soort dans creëerden.
Deze dans was bedoeld om het krijgskunstelement van capoeira te verbergen, zodat hun meesters niet zouden beseffen dat ze het zouden kunnen gebruiken om zichzelf te bevrijden. Toen de slavernij in 1888 werd afgeschaft, werd capoeira vrijwel onmiddellijk verboden tot 1937!

Vandaag worden de namen van die mensen nog steeds herinnerd door in Brazilië: Bantu, Gêge, Nagô. Voor slavenhandelaars werd slavenhandel beschouwd als een gewone handelsactiviteit, maar negerslaven accepteerden nooit gevangenschap of het feit dat ze alleen als handelswaar werden verkocht en gekocht. Net als dieren werden ze opgepikt op basis van hun gebitkwaliteit en hun fysieke kracht, gedwongen om zonder rust te werken, geslagen met stokken en geslapen in "senzalas". Ze probeerden altijd hun vrijheid terug te winnen, maar ze konden geen enkel wapen van die tijd pakken. Daarom hebben ze, voortbouwend op hun tradities, een verdedigingskunst ontwikkeld die uitsluitend berustte op de middelen van het lichaam. Om hun vechtintenties niet te laten zien tijdens het trainen, verbergden ze hun bewegingen onder het mom van een tribale dans genaamd "zebradans" of "N'golo". Met hun handen vastgebonden, gebruikten ze alleen hun voeten. De toeschouwers, meesters en supervisors zagen het gevaar achter zo'n dans niet en dat het de beroering en wanhoop van slaven verborg. Dit is zeker hoe capoeira werd geboren; handen klappen, liedjes zingen met vage teksten; dansen. Door het vooruitzicht van vluchten, opstand en vrijheid te tonen, hielp capoeira de negerslaven van Brazilië hun waardigheid te handhaven.
Slaven die erin geslaagd waren samen te knuppelen om "quilombos" te creëren. De quilombo van Palmarès is een van de beroemdste. Het verzette zich tegen het leger totdat huursoldaten hun leider "Koning Zumbi" (1655-1695) vermoordden. Zumbi was de meest legendarische leider. In de kampen van de vluchtelingen kwamen slaven van alle afkomst bijeen en een hele nieuwe bevolking van verbannen mensen begon zich te binden en zich te verenigen om hun vrijheid te verdedigen. Verschillende culturen werden gemengd en capoeira ontwikkelde zich als een gevecht van stoten, trappen en geweld.

Geschiedenis van capoeira

1822: onafhankelijkheid van Brazilië
1871: het Braziliaanse parlement heeft de wet van de vrije moederschoot aangenomen die de ongeboren kinderen van alle slavinnen bevrijdde
1888: afschaffing van de slavernij door prinses Isabel en de gouden wet. Het proces van afschaffing van zo'n lucratieve handel duurde 280 jaar en Brazilië was het laatste land in de westerse wereld om de slavernij af te schaffen. Twee jaar na de afschaffing werden de meeste documenten afgebrand door minister Ruy Barbosa met de bedoeling een "zwarte vlek op de geschiedenis van het land" te wissen. Als gevolg hiervan gingen de meeste bronnen over de herkomst van de voormalige slaven en zelfs het exacte aantal Afrikanen dat naar Brazilië werd gebracht verloren.
1890: capoeira werd verboden (tot 1937). Na de afschaffing van de slavernij waren duizenden mensen vrij, maar aan zichzelf overgelaten, zonder enige plek om te wonen, zonder voedsel, werk of geld, en dus in ellende en armoede. Om te overleven, criminele bendes genaamd "maltas", gemaakt van capoeirists, vormden en verspreidden geweld. Ze plunderden en vielen de rijkste mensen aan met capoeira. Ze werden opgepakt door de politie en waren aansprakelijk voor meer dan 300 zweepslagen, coupes van de pezen, gevangenisstraf, dood of ballingschap. Het was tijdens deze periode dat legendarische figuren verschenen. Het waren de vreselijke "jogadores", zeer gevaarlijke jagers zoals Besoura, Manganga, Nascimiento, Grande of Manduca da Praja die vandaag nog steeds gezongen worden in de kringen van capoeira. Het was ook in deze tijd dat capoeirists elkaar bijnamen gaven om niet door de politie te worden gearresteerd. Andere manifestaties van Afro-Braziliaanse identiteit - Candomblé, Samba, Afoxé, enz. - waren op dat moment verboden.
1930 : na de revoluties van de jaren 1930 zocht de regering van Getulio Vargas de steun van het volk. De leiders van het land toonden een geest van openheid naar populaire tradities. Een Meester van Capoeira, Manoel Dos Reis Machado, Mestre Bimba, verzocht en kreeg de toelating om de eerste capoeira-academie in Salvador te openen onder de naam Association of Regional Fight of Bahia (omdat capoeira nog steeds illegaal was in naam). Mestre Bimba creëerde zijn eigen stijl, waarbij hij enkele bewegingen uit Batuque en andere populaire ontspanningsmogelijkheden van Brazilië combineerde met bewegingen van buitenlandse vechtkunsten: jiu-jitsu, judo, savate, afgezien van delen van de traditionele nalatenschap die hij geschikt achtte voor slaven maar niet voor vrije mannen. De stijl ontwikkeld door Bimba heet Capoeira Regionale of regionale strijd van Bahia.




 

Kort daarna opende Vicente Ferreira Pastinha zijn school openlijk met het woord capoeira en pleitte hij voor een capoeira voor mannen, kinderen en vrouwen. Hij wilde de kenmerken van verbergen, sluipen en traditie behouden in plaats van een capoeira die alleen toegankelijk zou zijn voor de meest getrainde sporters.
Mestre Pastinha ontwikkelde wat Capoeira Angola heet, dat groot belang hecht aan het uitvoeren van bewegingen bij de vloer. Het verschil tussen de twee stijlen, versterkt door de rivaliteit van de scholen, mag echter niet de inherente consistentie van capoeira overschaduwen, vooral niet bij de meeste geavanceerd kennisniveau.

De ginga (zijn basisstap), de kern van zijn rituelen en zijn hoffelijkheid, zijn muziekinstrumenten, de zang, het potentiële gevaar in de cirkel en een groot aantal van zijn technieken zijn gemeenschappelijk voor alle trends.
1993: de beweging van erkenning van Capoeira als een integraal onderdeel van de Braziliaanse cultuur ging door, meesters en leraren organiseerden zichzelf en leerden zich ontwikkelen in scholen. De eerste federaties van capoeira van de staten Sao Paulo, Parana en Rio de Janeiro werden geïntegreerd in de Braziliaanse Confederatie van Pugilisme. In 1993 heeft de groei van federaties de oprichting mogelijk gemaakt van een organisatie die specifiek is voor capoeira, de Braziliaanse Capoeira-confederatie. Deze confederatie liet toe om vrij te handelen van traditionele regels en muziek die werden verwaarloosd in het kader van de Confederatie Pugilism. Capoeira werd inderdaad erkend als meer dan alleen een sportactiviteit.
Tegenwoordig: vandaag, zoals altijd, verrijken capoeiristen hun kunst door bewegingen die ze creëren tijdens het spelen, door de grenzen van hun lichaam te verleggen en hun verbeeldingskracht. Sommigen zoeken een meer aantrekkelijke vorm, die meer op artistiek effect concentreert, terwijl anderen naar krijgsdoeltreffendheid streven. In Brazilië is leren capoeira vaak het enige schoolkind dat kinderen krijgen. De academie biedt een soort van socialisatie die ze elders niet konden vinden. Capoeira-academies zijn gevestigd op het kruispunt van rijke buurten en favelas en zijn plekken geworden voor groepen die anders gescheiden zijn om elkaar te ontmoeten en uit te wisselen. Vandaag is capoeira in Brazilië een vechtsport en nationale sport met meer dan 10 miljoen beoefenaars, waardoor het op de tweede plaats komt na het voetbal. Zowel in Europa als in andere landen is capoeira ook een middel om jongeren uit verschillende culturen rond muziek, zang en spel bij elkaar te brengen. Met zijn culturele erfgoed en zijn eigen verklaarde waarden, vertegenwoordigt capoeira vandaag de geschiedenis van een volk. Wetenswaardigheden, rivaliteit van groepen bestaat nog steeds in Brazilië en ook in Europa.

Graduatie

De kunst van capoeira wordt bepaald door een beoordelingssysteem. Capoeiristen volgen een beoordelingshiërarchie op basis van de praktijk en het niveau van de studenten. Eenmaal per jaar (of om de twee jaar, afhankelijk van de groep) vindt er een evenement plaats met de naam "batizado e troca de corda", letterlijk "doop en verandering van het touw". Tijdens die ceremonie worden nieuwe studenten officieel in de groep verwelkomd en ontvangen ze hun eerste leerjaar terwijl anderen worden uitgedaagd om een hogere te behalen. Het beoordelingssysteem is voorzien van een kleurcode en wordt vertegenwoordigd door gekleurde riemen (touwen, eigenlijk: dit komt overeen met het op gordels gebaseerde systeem in andere vechtsporten), een eerbetoon aan voormalige slaven die zijden sjaals om hun nek droegen om zichzelf te beschermen.
De batizado e troca de corda zelf is een test, maar het is vooral een hoogtepunt voor studenten die het hele jaar door vurig hebben geoefend. Hoogleraren en Mestres van over de hele wereld komen naar het evenement om hun kennis en capoeira-vaardigheden te delen tijdens verschillende workshops. Deze professoren worden vergezeld door hun eigen studenten, die de uitreikingsceremonie bijwonen van de gaststudenten. Dit evenement biedt een geweldige gelegenheid om verschillende stijlen, technieken en ervaringen uit te wisselen en te mixen, en om nieuwe vrienden te maken.


Hieronder vindt u de cijfers van de CBC (Confederação Brasileira de Capoeira), van de VAIS (Federação Internacional de Capoeira) en van de Jogo Vivo capoeira-groep.

Niveau Color Naam Traductie
1 Grijs Aluno Iniciado Beginner student
2 Groen Aluno Batizado Baptised student
3 Geel Aluno Graduado Graduated student
4 Blauw Aluno Graduado avançado Advanced student
5 Groen-geel Aluno Graduado avançado Advanced student
6 Groen-blauw Estagiário Trainee
7 Geel-blauw Estagiário Trainee
8 Groen-geel-blauw Formado Formated student
9 Wit-groen Monitor Monitor
10 Blauw-wit-geel Instrutor Instructor
11 Wit-geel Professor Teacher
12 Wit Mestre Master
       
* White-gey Corda de adaptaçao Adapted student